PUNKT KONTROLNY NR 20

W centrum Rynku posadowiony został Ratusz, wybudowany w 1775 r. z fundacji Aleksandra Augusta księcia Czartoryskiego we wczesnym stylu klasycystycznym. Jest głównym budynkiem świeckim kształtującym miejski układ przestrzenny Końskowoli. Posiada wartości artystyczne świadczące o tym, że zaprojektował go któryś z profesjonalnych budowniczych zatrudnionych na dworze księcia. Wybudowany został na miejscu starego, prawdopodobnie drewnianego ratusza (informacje o nim pochodzą z XVI/XVII wieku).

Po II wojnie światowej wymieniono konstrukcję dachu, znacznie go obniżając, a następnie pokryto go blachą. W 1960 r. nastąpiła jego przebudowa – wzniesiono wtedy wieżę strażacką. Kolejna przebudowa miała miejsce w latach 2019-2020. Zlikwidowano wtedy przeróbki z lat 60-tych XX w. Ratusz zyskał klasyczny wygląd.

W podziemiach ratusza urządzono Muzeum Tęczyńskich.

ZOBACZ DAWNY RATUSZ

HISTORIA KOŃSKOWOLI

Pierwsze wzmianki dotyczące Końskowoli pochodzą z 1442 r. Wówczas to Końskowola posiadała własny kościół oraz parafię. W okresie tym osada należała do najbardziej rozwiniętych ośrodków gospodarczych w tej części województwa lubelskiego.

W XV w. na miejscu osady powstała wieś, której właścicielem został Jan Koniński. Pierwotnie nosiła nazwę – Wola Konińska. Prawa miejskie uzyskała 8 VI 1532 r. na mocy przywileju wydanego przez króla Zygmunta I. Lokacja oparta była na prawie magdeburskim.

Uzyskanie praw miejskich przez Końskowolę było związane z istnieniem na tym terenie rozwiniętego handlu oraz drogi łączącej Kazimierz Dolny z Mazowszem.  Zabudowa miasta w tym okresie była jednokondygnacyjna i drewniana. Zgodnie z dokumentem królewskim wtorek stał się dniem targowym. Raz do roku na święto „Znalezienia Krzyża” (14 września) odbywał się jarmark. Budowa miasta zakończyła się ok. 1545 r.

Pierwszym właścicielem miasta był Andrzej Tęczyński. W 1617 r. Końskowola znalazła się w posiadaniu książąt Zbaraskich. Niespełna 10 lat później Końskowola ponownie stała się własnością rodu Tęczyńskich.

W 1667 r. miasto stało się własnością marszałka wielkiego koronnego – Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Wzrost znaczenia pobliskich Puław w drugiej połowie XVII w. spowodował spadek roli Końskowoli.

Pod koniec 1706 r. maszerujący w kierunku Saksonii Szwedzi złupili miasto. W 1712 r. Elżbieta Helena z Lubomirskich nadała Końskowoli przywilej umożliwiający pędzenie gorzałki, przerób miodu oraz warzenie piwa. Elżbieta wydała również przywilej umożliwiający osadnictwo żydowskie w Końskowoli. W kolejnych latach Końskowola stała się własnością rodu Sieniawskich.

W 1731 r. Maria Zofia Sieniawska – córka Adama Sieniawskiego wyszła za mąż za Augusta Czartoryskiego. W rękach rodziny Czartoryskich miasto znajdowało się do 1795 r. W 1746 roku Końskowola otrzymała przywilej na organizowanie 12 jarmarków rocznie.

W drugiej połowie XVIII w. Końskowola posiadała własny szpital i szkołę elementarną. W 1794 r. przez miasto przechodziły oddziały generała Zajączka, który wracał po przegranej bitwie w Chełmie. W 1795 r. Końskowola znalazła się w zaborze austriackim, w 1809 r. w Księstwie Warszawskim, a od 1815 r. w Królestwie Polskim.

W 1812 r. w okolicach Końskowoli stacjonowały liczne jednostki VII korpusu armii napoleońskiej, które przygotowywały się do wojny z Rosją. Ich pobyt spowodował znaczne straty materialne w mieście.

W latach 1815–1831 do Końskowoli przybyli sprowadzeni przez Czartoryskich włókniarze. Miasto szybko stało się ośrodkiem przemysłowym, w którym dominowało sukiennictwo i płóciennictwo. Po upadku powstania listopadowego w 1831 r. nastąpił upadek miasta.

W 1869 r. Końskowola utraciła prawa miejskie. W 1882 r. w osadzie istniały dwa kościoły katolickie, kaplica ewangelicko-augsburska oraz bożnica żydowska. Funkcjonowały trzy cechy: szewski, sukienniczy oraz powroźniczy.

Rozwój Końskowoli został zahamowany przez wybuch I wojny światowej. Wówczas mieszkańcy osady zostali obarczeni dodatkowymi obciążeniami na rzecz wojska austriackiego.

Przed I wojną światową w osadzie powstało Towarzystwo Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej, które w 1913 r. skupiało 31 członków oraz Towarzystwo Spożywców „Jedność”.

W okresie międzywojennym Końskowola podjęła wysiłki na rzecz odzyskania praw miejskich, jednak nie przyniosły one rezultatu. 15 IX 1939 r. Końskowola została zajęta przez wojska niemieckie. W 1940 roku w osadzie działał obóz dla jeńców wojennych, zaś w latach 1940-1943 – obóz pracy, którego więźniowie zatrudniani byli przy przebudowie linii kolejowej. 25 VII 1944 r. osada została wyzwolona spod okupacji hitlerowskiej.

Za: https://sztetl.org.pl/